Początki wioski Przywory według legendy

27 sierpnia 2012, aktualizacja: 28 sierpnia 2015 | Autor: Przywory

Początki wioski Przywory według legendy sięgają czasu najazdu Mongołów w 1241r. Podobno w obliczu wielkiego zagrożenia okoliczna ludność schroniła się w lasach na prawym brzegu Odry. Tak duży napływ ludzi w jedno miejsce określono, jako „przybór” stąd pierwsza nazwa wsi Przybor-Przybór. Inna wersja odnosi się do corocznego przyboru wody na terenie bagien w czasie wiosennych roztopów.Ta sytuacja uległa zmianie dopiero pod koniec XIX wieku, kiedy bagna częściowo osuszono przy okazji regulacji Odry. Pierwsza odnotowana wzmianka o wsi Przybor pochodzi z dokumentów lokacyjnych z 1531 roku. W czasie wojny 30-letniej wieś kilkakrotnie pustoszyli Szwedzi, na których miejscowa ludność zasadziła się na grobli obok młyna. Według miejscowych przekazów część Szwedów utonęła w bagnach a część wybito, co pozwoliło odetchnąć na jakiś czas.

W 1741r. Śląsk znalazł się pod pruskim panowaniem, wtedy wieś stanowiło 10 domów, szkoła, przynajmniej jeden młyn i karczma. Na początku XIX w. było 40 domów. Do szkoły uczęszczały dzieci z Miedzianej i Kątów. We wsi był jeszcze browar, gorzelnia i kuźnia. W 1863r. we wsi było 9 gospodarstw, 16 chałupników zagonowych, 2 dróżników kolejowych, młyn, sklep i stara katolicka szkoła, w której uczyło się 108 dzieci.

Od początku XX wieku znajduje się we wsi stacja kolejowa i poczta. W 1921r. w czasie plebiscytu 248 mieszkańców głosowało za Polską, a 75 za Niemcami. W 1930r. Przywory posiadały młyn, piekarnię, 2 tartaki 3 restauracje, fabrykę proszków do prania, rzeźnię, sklep, cegielnię, stolarnię, kuźnię we wsi była też położna.

W czasie zmian nazw przez Hitlera Przywory przemianowano na Oderfest . Wojna z wsią obeszła się w miarę łagodnie mimo dwumiesięcznych walk o sforsowanie Odry w 1945r. Po wojnie Przywory rozwijały się wolniej, ale do 1975r. były siedzibą gromady, po reformie administracyjnej siedzibę gminy przeniesiono do Tarnowa Opolskiego.

Po przemianach 1989 roku Przywory również weszły w burzliwy czas reform. Mimo tego zauważa się rozwój małej przedsiębiorczości i usług. Wieś została dotknięta powodzią w lipcu 1997r. Zalaniu uległy pola, część domostw i działki ogrodowe.

Na terenie Przywór znajdują się trzy placówki oświatowe:

  • Publiczne Przedszkole
  • Filialna Szkoła Podstawowa im. Karola Pawlety
  • Publiczne Gimnazjum

 

Zdjęcie przedstawia budynek starej szkoły w Przyworach

Szkoła Tysiąclecia oddana do użytku 1 września 1967 r. Od 24 września 1974 nosi imię Karola Pawlety -działacza śląskiego, który zginął w 1921r. Obecnie w budynku mieści się Filialna SP i Publiczne Gimnazjum.

 

We wsi istnieje kilka zwyczajów i tradycji:

  • Wodzenie Niedźwiedzia – korowód przebierańców odbywający się corocznie przed Wielkim Postem.
  • Palenie „żuru”-Judasza – palenie nieczystości, brudu w Przyworach przekształciło się w palenie zdrajcy Judasza, dziś pali się w Wielki Czwartek opony samochodowe.
  • Zwyczaje Wielkanocne:
    • Obrzędy wielkopiątkowe – we wsi zachował się stare zwyczaj porannego mycia zimną lub źródlaną wodą, robienie krzyżyków z gałązek„palm” wielkanocnych i umieszczanie ich w oknach, pod dachem i w polu.
    • Wielka Sobota – przygotowanie do Wielkiej Niedzieli, zakaz prac w polu, szczególnie rozrzucanie obornika
    • Zajączek – chowanie dla dzieci słodyczy, czekoladowych jajek w gnieździe wśród trawy, pod krzakiem.
    • Lany Poniedziałek – mali chłopcy odwiedzają domy dziewczyn, leją je wodą lub perfumem za co otrzymują malowane jajko lub słodycze. Starsi robią to bardziej brutalnie używając wiader z wodą.
  • Odpust parafialny – w pierwszą niedzielę sierpnia jest odpust kościelny połączony z przyjazdem straganów z zabawkami, słodyczami, często towarzyszy temu karuzela i inne atrakcje.
  • „Żniwniok” – coroczne podziękowanie za plony i urodzaje, ubarwione prezentacją gospodarzy w strojach ludowych i konkursem na najładniejszą koronę dożynkową w gminie.

Autorzy: nauczyciele FSP Przywory: Iwona Stiebler, Jolanta Korytkiewicz i Józefa Gebauer 12.04.2001