Do 31 marca 2016 roku wszystkie Rady Gminy w całej Polsce muszą podjąć decyzję o utworzeniu lub nie utworzeniu funduszu sołeckiego na rok 2017. W naszej Gminie do tej pory nigdy nie był utworzony fundusz sołecki. Chciałbym więc przedstawić główne wady i zalety wprowadzenia funduszu sołeckiego w Gminie Tarnów Opolski.

W poniższej tabeli przedstawiam kwoty funduszu sołeckiego dla poszczególnych sołectw wyliczone przeze mnie zgodnie z Ustawą o Funduszu Sołeckim:

Po wprowadzeniu Funduszu Sołeckiego:

• dwie miejscowości : Tarnów Opolski i Walidrogi otrzymają mniej pieniędzy
• sześć miejscowości otrzyma znacznie więcej pieniędzy
• obciążenie finansowe gminy wzrośnie ale na podstawie art.3.8 Ustawy o Funduszach Sołeckich (UoFS) budżet państwa dokonuje zwrotu części wydatkowanych środków na fundusz sołecki wg tzw. średniej kwoty bazowej , która na rok 2015 wynosiła 2894,42.Jeśli kwota bazowa w danej gminie jest mniejsza od średniej kwoty bazowej to budżet państwa zwraca 40% wydatkowanych środków. Kwota bazowa dla Gminy Tarnów Opolski w 2015 wynosi 2768,67 a więc budżet Państwa zwróciłby 40% wydatkowanych pieniędzy.

Rzeczywiste koszty ponoszone przez Gminę z tytułu utworzenia funduszu sołeckiego przedstawia poniższa tabela:

Widzimy więc wyraźnie, że rzeczywiste obciążenie dla budżetu Gminy Tarnów Opolski w przypadku utworzenia funduszu sołeckiego jest znacznie niższe niż przy obecnym systemie finansowania:

Reasumując:

• po wprowadzeniu funduszu sołeckiego w budżecie Gminy pozostaje ponad 15 tysięcy więcej niż w obecnym systemie finansowania,
• 6 z 8 sołectw Gminy otrzymuje dużo więcej pieniędzy niż obecnie.
• Nawet w sytuacji gdyby Rada Gminy chciał zrekompensować straty w wysokości środków do dyspozycji w tych dwu sołectwach które po wprowadzeniu funduszu sołeckiego otrzymywałby mniej pieniędzy; to i tak w budżecie Gminy pozostało by 9824,68. Taką możliwość daje art.4.1 UoFS.

Istnieje jednak ryzyko mniejszego zwrotu z budżetu Państwa o czym mówi art. 12.1 UoFS. Określa on maksymalne kwoty zwrotu w skali kraju na poszczególne lata. Na rok 2016 jest to kwota 129 milionów złotych. Więc gdyby w skali kraju kwota zwrotu dla gmin przekroczyła tę wartość, to kwoty zwrotu dla poszczególnych gmin także się zmniejszą.

Obwarowania formalne których tak wszyscy się boją to przede wszystkim:

1. Decyzja o sposobie wydatkowania funduszu sołeckiego musi być w formie uchwały zebrania wiejskiego w terminie do 30 września roku budżetowego – a więc o tym na co będą wydane pieniądze decyduje ogół mieszkańców na zebraniu wiejskim. Przy wydatkowaniu pieniędzy w obecnym systemie finansowania także zebranie wiejskie powinno decydować o sposobie wydatkowania pieniędzy (Statut Sołectwa) więc nie ma różnicy pomiędzy funduszem sołeckim a obecnym rozwiązaniem.
2. W przypadku wprowadzenia funduszu sołeckiego ograniczony jest zakres zmian w planie wydatków, a także czas w którym można ich dokonywać. Szczegółowo mówi o tym art. 7.1 UoFS:
   

   Art. 7. 1. W trakcie roku budżetowego, jednakże nie wcześniej niż po uchwaleniu budżetu gminy na dany rok i nie później niż do dnia 31 października danego roku budżetowego, sołectwo może złożyć do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) wniosek o zmianę przedsięwzięć lub ich zakresu przewidzianych do realizacji w ramach funduszu.W obecnym systemie finansowania jest bardzo duża swoboda w zmianach w wydatkach.

   Więc w praktyce można dokonywać zmian od 1 stycznia do 31 października roku budżetowego.

3. Sprawy formalne związane z funduszem sołeckim muszą się odbywać ściśle według Ustawy o FS, jakiekolwiek odstępstwa powodują bezpowrotną utratę środków. W praktyce sprowadza się to do dotrzymania terminów składanych dokumentów.

Według mnie obwarowania formalne dotyczące Funduszu sołeckiego w przypadku naszej gminy będą tylko zaletą. :

• pozwolą uporządkować i sformalizować wydatkowanie pieniędzy,
• oddadzą decyzyjność odnośnie wydatkowania pieniędzy w ręce mieszkańców (tak jak stanowią przepisy Statutu Sołectwa)
• zmuszą do podejmowania przemyślanych decyzji i zastanowienia się nad celowością wydatków
• spowodują, że większa ilość mieszkańców zainteresuje się tym co dzieje się w ich miejscowości
• zjednoczy mieszkańców w dążeniu do wspólnych celów, mających podnieść jakość życia w ich wsi

Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe wady i zalety funduszu sołeckiego, a także ryzyko związane z ewentualnymi dodatkowymi wydatkami z budżetu Gminy i powszechność stosowania funduszu sołeckiego w gminach województwa opolskiego; uważam że zalety przewyższają wady . Niemożliwe jest żeby większość gmin województwa opolskiego wprowadzała fundusz sołecki i traciła na tym. W województwie opolskim w latach 2014 i 2015 50 z 71 gmin (70%) podjęło uchwały o wprowadzenie funduszu sołeckiego.

Więcej informacji na:
– funduszesoleckie.pl
– funduszesoleckie.eu